158. rocznica Powstania Styczniowego

W  Królestwie  Polskim  powstanie  rozpoczęło  się  nocą  z 22  na  23  stycznia 1863 roku. Powstańców było ok. 6 tysięcy, a  co  dziesiąty  zaledwie  miał  broń  palną. Na  nich  czekało  100 000  dobrze  uzbrojonych  i  wyszkolonych  żołnierzy  rosyjskich. Bilans  pierwszych  walk  był  mizerny, nie  zdobyto  żadnego  z  większych  miast  oraz  wystarczającej  ilości  broni. Przywódcy  powstania  zmieniali  się  jak  w  kalejdoskopie. Od  marca  do  września  1863 r., powstańcy  stoczyli  ok.1200  bitew i potyczek.

Według szacunków, w powstaniu zginęło prawie 30 tys. jego uczestników, ponad 7 tys. dostało się do niewoli. Za udział w powstaniu według niepełnych danych stracono blisko 670 osób i ponad 38 tys. zesłano na Syberię (w tym ok. 10% na katorgę). Kilka tysięcy osób przymusowo wcielono do wojska rosyjskiego. W Królestwie Polskim szlachcie, której udowodniono udział w powstaniu, skonfiskowano ponad 1600 majątków ziemskich, nałożone kontrybucje osiągnęły 20 mln rubli. Stopniowo zlikwidowano resztki autonomii Królestwa Polskiego (m.in. niemal całkowicie zrusyfikowano szkolnictwo), które władze rosyjskie zaczęły nazywać Krajem Nadwiślańskim.

Na Litwie, gdzie szczególnie nasilono rusyfikację, kontrybucje sięgnęły 14 mln rubli, konfiskaty objęły ok. 1800 majątków ziemskich, które następnie przekazano głównie Rosjanom. Osoby uznane za ?politycznie niepewne? zmuszano do sprzedaży majątków ziemskich po niskich cenach, jednocześnie odmawiając Polakom prawa nabywania ziemi. Spowodowało to przejście w ciągu kilku lat w ręce rosyjskie ponad 800 należących do Polaków majątków ziemskich. Na pozostałe nałożono stałą kontrybucję w wysokości 10% (od 1869 r. ? 5%) ich rocznych dochodów.

Powstanie styczniowe było najdłużej trwającym powstaniem polskim.